Dnia 17 maja 2011 r. weszła w życie ustawa o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za naganne naruszenie prawa, która wprowadza odpowiedzialność majątkową funkcjonariuszy publicznych za wydanie decyzji podatkowej z rażącym naruszeniem prawa. Ustawa stosuje się do ściśle określonej grupy funkcjonariuszy publicznych, którzy dopuścili się rażącego naruszenia prawa przy wykonywaniu władzy publicznej.
Kto jest funkcjonariuszem publicznym
Zgodnie z ustawą funkcjonariuszem publicznym jest osoba:
• działająca w charakterze organu administracji publicznej, która uzyskała upoważnienie do
• działania w imieniu organu administracji publicznej z mocy ustawy lub odrębnego porozumienia, • będąca członkiem kolegialnego organu administracji publicznej, zatrudniona w ramach stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy cywilnoprawnej
• biorąca udział w prowadzeniu sprawy rozstrzyganej w drodze decyzji lub postanowienia.
Ustawodawca nie określił jednak co kryje się pod pojęciem prowadzenie sprawy. Tym samym nie wyśnił czy pracownikiem publicznym jest każdy pracownik zaangażowany w daną sprawę zakończoną decyzją czy postanowieniem.
Zasady odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych
Funkcjonariusz publiczny poniesie odpowiedzialność majątkową w razie łącznego zaistnienia następujących przesłanek:
• na mocy prawomocnego orzeczenia sądu lub na mocy ugody zostało wypłacone przez podmiot odpowiedzialny ( np. Skarb Państwa, jednostkę samorządu terytorialnego) odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa,
• rażące naruszenie prawa, zostało spowodowane zawinionym działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza publicznego,
• rażące naruszenie prawa zostało stwierdzone decyzją, wyrokiem lub postanowieniem
Aby pociągnąć funkcjonariusza publicznego do odpowiedzialności majątkowej muszą zostać spełnione określone ustawą czynności, a mianowicie poszkodowany zobowiązany jest do złożenia pozwu przeciwko Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego, odpowiedzialnych za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza publicznego. Następnie sąd wydaje prawomocny wyrok uwzględniający złożony pozew lub zatwierdzający ugodę odnośnie wypłaty odszkodowania poszkodowanemu. W terminie 14 dni od dnia wypłaty odszkodowania, kierownik podmiotu, który wypłacił odszkodowanie składa do prokuratora okręgowego wniosek o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Prowadzone postępowanie ma na celu ustalenie przesłanek uzasadniających wytoczenie na rzecz podmiotu odpowiedzialnego powództwa o odszkodowanie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu z tytułu szkody wyrządzonej przy wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa.
W przypadku stwierdzenia przesłanek prokurator w pierwszej kolejności wzywa funkcjonariusza publicznego do dobrowolnego spełnienia świadczenia w terminie 7 dniu, a po bezskutecznym upływie terminu wytacza powództwo. Następnie przeprowadzane jest postępowanie sadowe w sprawie odszkodowania. Sąd prawomocnym wyrokiem uwzględnia w całości lub w części pozew prokuratora okręgowego. Z tytułu odszkodowania sąd będzie mógł zasądzić od funkcjonariusza publicznego równowartość jego dwunastomiesięcznych zarobków. W przypadku gdy działania niezgodnego z prawem dopuści się kilku urzędników, ich odpowiedzialność będzie solidarna.
Tryb postępowania wprowadzony ustawą w celu pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności majątkowej za rażące naruszenie prawa z pewnością chroni funkcjonariuszy publicznych przed nieuzasadnionym pociągnięciem ich do odpowiedzialności, jednocześnie ma na celu poprzez grążące im sankcje finansowe podejmowanie działań w sposób przemyślany i uzasadniony, bez rażącego naruszania prawa.